Akciğer apsesi, akciğer dokusunda oluşan ve içi irinle dolu bir boşlukla karakterize edilen ciddi bir enfeksiyondur. Bu durum, akciğer parankiminde hasara yol açarak, içeride hava ve sıvı seviyesinin birikmesine neden olur. Akciğer apsesi, genellikle ağız ve boğazdaki mikroorganizmaların solunum yoluyla akciğerlere ulaşması sonucu ortaya çıkar. Enfeksiyonun kaynağı genellikle altta yatan bir rahatsızlık veya durumdur. Ağızdan alınan enfeksiyonlar, aşırı alkol tüketimi, yüksek miktarda sakinleştirici kullanımı, genel anestezi alımı, merkezi sinir sistemi hastalıkları sonucunda bilincin kaybedilmesi gibi durumlar nedeniyle solunum yoluyla alınabilir. 55 yaş üzerindeki erkeklerde sigara içme alışkanlığı ve akciğer kanseri gibi durumlar bronş tıkanıklığına yol açarak akciğer apsesine neden olabilir. Nadiren de olsa tüberküloz, mantar ve parazit gibi mikroorganizmalar da akciğer apsesine yol açabilir. Akciğer apseleri, bir ya da birden fazla sayıda olabilir.

Akciğer apsesinin oluşma nedenleri, genellikle akciğerde enfeksiyona neden olan bakteriler ve apsenin oluşmasına uygun ortam hazırlayan etkenlerdir. Akciğerde enfeksiyona neden olabilen bakteriler arasında şunlar bulunur:

Bunlar arasında en etkili olanlar sarmal bakterilerdir. Apsenin ilk lezyonları bu bakteriler tarafından oluşturulur. Daha sonra irin yapan bakteriler devreye girer ve irinleşme meydana gelir. Havasız ortamda bakteriler dokularla üreyerek apsenin kangrenli hale gelmesine neden olur. Kişide vücut direncinin azalması, akciğerde apse oluşumuna uygun ortam hazırlar. Özellikle diyabet, kronik zehirlenme, kronik bronşit, vitamin eksikliği gibi durumlar kişinin vücut direncini düşürür.

Akciğer apsesi, her biri farklı belirtiler gösteren üç aşama halinde gelişir:

Akciğer apsesi gelişen hastalarda sürekli yüksek ateş, plevraya yakın alanlardaki apselerde yan ağrısı, öksürük gibi belirtiler izlenir. Genel sağlık durumunda bozulma meydana gelir. Apsenin bronşlarla atılması halinde, irinli, kötü kokan ve nadiren kanlı balgam şeklinde belirtiler ortaya çıkar. Kişi hızla kilo verir ve ileri aşamalarda çomak parmak denilen durum gelişebilir. Fiziki muayene yapılan hastalarda taşikardi, dispne, yüksek ateş, apse bölgesinde solunum sesinin azalması ve üfürüm gibi belirtiler görülebilir.

Akciğer apsesi oluştuktan sonra birkaç gün içinde hızla ilerler. Başlangıçta iştahsızlık, yüksek ateş, titreme nedeniyle kişilerde hızlı bir kilo kaybı dikkat çeker. Kötü kokulu balgam ile apsenin belirtileri ortaya çıktığında, akciğer apsesine kolayca tanı konulabilir. Bu tanı, akciğer röntgeni sayesinde kesinleşir. Gerekirse bilgisayarlı tomografi, kan kültürü, balgam incelemesi ve aerop kültür gibi tetkikler de yapılır. Bu sayede en fazla akciğer kanseri ile karıştırılan apse oluşumuna kesin tanı konularak, etkin bir tedavi uygulanabilir.

Akciğer apsesi çok önemli bir rahatsızlık olduğundan, hastalar hastane ortamında tedaviye alınır. Burada hastanın daha iyi kontrolü sağlanır. Tedavide öncelikle antibiyotik kullanımı söz konusudur. Ancak apsenin oluşmasına neden olan bakteri türüne göre spesifik bir antibiyotik seçilmesi gerekir. Akciğerdeki apsenin boşaltılması için hastaya postural drenaj uygulanabilir. Hastalar bu tedavilere gereken yanıtı vermediği takdirde bronkoskopi uygulanması gerekir. Birkaç haftadır devam eden apsede, apsenin kalın bir duvar oluşturması ya da apsenin akciğerin dışına doğru yayılması durumunda cerrahi girişim gerekebilir. Bu tedaviler sırasında hastalar sürekli olarak akciğer röntgenleri çekilerek izlenir.

Akciğer apsesi genellikle ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi hayati önem taşır. Tedavi sürecinde hastanın genel sağlık durumu da göz önünde bulundurulmalı ve destekleyici tedaviler uygulanmalıdır. Ayrıca, hastaların bağışıklık sistemini güçlendirmek için uygun beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri de önerilebilir.